Ο κύκλος που δεν έκλεισε ποτέ

Δημοσιεύτηκε στις ιστοσελίδες

www.newpost.gr, www.lastpoint.gr, www.new-deal.gr, www.thebest.gr

Μπορεί να μην είναι ο κύκλος των χαμένων ποιητών αυτός που δεν έκλεισε ποτέ αλλά σίγουρα είναι ο κύκλος των χαμένων παραπλανητών.

Μία οικονομική έρευνα, στα μέσα της δεκαετίας του 1990, από ένα πανεπιστήμιο της Αμερικής, που δεν θυμάμαι, μας είπε ότι μόνον το 7% της αξίας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος ανταποκρίνεται σε πραγματικές αξίες υπηρεσιών, πρώτων υλών και τελικών προϊόντων που ήταν στην διάθεση του πλανήτη. Αυτό σημαίνει ότι όλο το υπόλοιπο είναι χρεώσεις τόκων και υπερκέρδη που στην ουσία δεν θα ρευστοποιηθούν ποτέ.

Αυτές οι αξίες υπήρχαν λοιπόν σε λογιστικές καρτέλες όχι για την απόκτηση αγαθών από τους ιδιοκτήτες των αλλά για την δημιουργία διαπραγματευτικής δύναμης και εξουσίας.

Οι οικονομολόγοι άρχισαν να ανησυχούν και το 2008 επιβεβαιώθηκαν οι χειρότεροί τους φόβοι και αυτοί που μέχρι τότε τους έλεγαν Κασσάνδρες.

Το 2008 με την χρεοκοπία της Lehman Brothers Holdings Inc. άρχισε ένας κύκλος αμφισβήτησης των πάντων.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, και με την λογική του Domino effect, όλοι έψαξαν τα συρτάρια τους. Επαναξιολόγησαν όλες τους τις σχέσεις, οικονομικές και μη, προφανώς με πιο αυστηρά πλέον κριτήρια, μιας και ο καπιταλισμός τους είχε προδώσει και είχε βγάλει στην επιφάνεια ανθρώπινες αδυναμίες και συστεμικές ατέλειες που είχαν επιμελώς κρυφθεί για ολόκληρες δεκαετίες.

Σε παγκόσμιο επίπεδο αμφισβητήθηκαν οικονομικά χαρτοφυλάκια, αλυσίδες υπηρεσιών, περιουσιακά στοιχεία, ολόκληρες οικονομίες, κοινωνικές και οικονομικές τάξεις εθνών, γνώσεις, εμπειρίες, αξίες, και η λίστα δεν έχει τέλος.

Αυτό το παλιρροιακό κύμα προφανώς θα έφτανε και στην Ελλάδα και μας βρήκε το 2009 εν μέσω μιας γενικότερης ανησυχίας για αυτό που βλέπαμε γύρω μας.

Η κρίση ξέσπασε σαν Αρμαγεδδών και ήταν παντού. Στην οικονομία, στην δημόσια και πολιτειακή διοίκηση, στην κοινωνία, στις τράπεζες αλλά και στην νοοτροπία μας που ίσως ήταν και η πιο ευάλωτη.

Κάποιος φίλος, γνωστός βιομήχανος από την Αχαΐα, μου είχε πει το 2011 το εξής προφητικό, θεωρώ τώρα που το σκέφτομαι κατόπιν εορτής.

"Δεν υπάρχει καμία κρίση Κωνσταντίνε, υπάρχει μια καινούρια πραγματικότητα και το πιο σοβαρό πρόβλημα είναι πως θα προσαρμόσουμε τους εαυτούς μας σε αυτήν την καινούρια πραγματικότητα. Όλα τα άλλα θα τα φτιάξουμε αρκεί να προσαρμοστούμε εμείς πρώτα."

Οκτώ χρόνια αργότερα αντιλαμβάνομαι πόσο δίκιο είχε. Η νοοτροπία μας ήταν και είναι αυτό που μας καθηλώνει ουραγούς στην επανάκτηση του χαμένου βιοτικού επιπέδου. Μια νοοτροπία που τροφοδοτείται από λαϊκίστικες πολιτικές που ακούγονται ευχάριστα μεν, αλλά έχουν καταστροφικά αποτελέσματα όταν εφαρμόζονται.

Το 2010, το ΠΑΣΟΚ μπήκε πρώτο στο χορό της ρεαλιστικότητας και ο Γιώργος Παπανδρέου σε μια κρίση ειλικρίνειας μας είπε "ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε" υπερεκτιμώντας τις διαθέσεις των δικών του πολιτικών που γνωρίζοντας το εκλογικό τους κοινό, κάθε άλλο ήθελαν παρα να θυσιασθούν.

Με το ένα χέρι ειρωνευόμασταν το "λεφτά υπάρχουν" και με το άλλο υπογράφαμε εμβάσματα στο εξωτερικό, διώχνοντας δεκάδες δισεκατομμύρια από τις Ελληνικές τράπεζες προς τράπεζες του εξωτερικού ή προς φορολογικούς παραδείσους, την διετία 2010-2011.

Και προφανώς το ΠΑΣΟΚ καταστράφηκε πηγαίνοντας από το 44% στο 4% μέσα σε δύο χρόνια αλλά η ειρωνεία είναι ότι αυτό δεν ήταν η τιμωρία του για τις πελατειακές του σχέσεις και την υπερχρέωση της χώρας την δεκαετία 1980-1990, αλλά η επιστροφή του στην πραγματικότητα.

Το 2012 ο Αντώνης Σαμαράς, αποδεχόμενος την λογική των μνημονίων, έλαβε τα ινία της χώρας και τον θεωρώ την ευχάριστη έκπληξη της εποχής εκείνης. Με εξαντλητικούς ρυθμούς ανακτά την χαμένη εμπιστοσύνη των ευρωπαίων εταίρων, αναδιοργανώνει και επιταχύνει το δημοσιονομικό μας νοικοκύρεμα και κατορθώνει σε 2 χρόνια να εξαλείψει 8% έλλειμμα, και να γυρίσει την οικονομία από βαθιά ύφεση σε μικρή μεν ανάπτυξη, αλλά ανάπτυξη.

Και εκεί που όλοι, μα όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, μας δίνουν τις καλύτερες προοπτικές για τα επόμενα χρόνια, εμείς χλευάζοντας το success story του Σαμαρά και του Βενιζέλου, ψηφίζουμε στις αρχές του 2015, το "Νέο" και "άφθαρτο" ΣΥΡΙΖΑ που θα καταργούσε την λιτότητα με το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης και των εκατό ημερών, χρησιμοποιώντας τις διαπραγματευτικές ικανότητες του νάρκισσου υπουργού με τα εμπριμέ πουκάμισα και την "θεωρεία των παιγνίων".

Την συνέχεια την ξέρουμε όλοι μας και τα επόμενα τρία χρόνια (2015-2018) αποτελούν το παράδειγμα του απόλυτου εμπαιγμού μιας ολόκληρης κοινωνίας από ένα σχήμα ευκαιριακών πολιτικών. Η κλασική περίπτωση του τι να μην κάνεις ποτέ σε αντίστοιχη περίπτωση.

Πολλά έχουν γίνει αυτά τα οχτώ χρόνια και πολλά έχουμε μάθει πληρώνοντας δίδακτρα μεταπτυχιακών. Ελάχιστη βελτίωση όμως έχει γίνει με την νοοτροπία μας που αναζητά πάντα ανώδυνες και εύκολες λύσεις. Μέχρι να βρεθεί ένας τρόπος να ποινικοποιηθεί ο λαϊκισμός πάντα θα υπάρχουν "αστέρια" που θα τα λύνουν όλα σε μία νύχτα. Και πάντα αυτές οι νύχτες θα είναι οι νύχτες των αγίων Βαρθολομαίων.